Produkty z certyfikatem ‘przekreślonego kłosa’ – co oznaczają i jak je rozpoznać?

Na półkach sklepowych coraz częściej widać produkty „bez glutenu”, ale tylko niektóre naprawdę przeszły kontrolę. Symbol „Przekreślonego Kłosa” to nie ozdoba, lecz certyfikat, który stoi za realnym bezpieczeństwem. Zobacz, jak rozpoznać jego prawdziwą wersję i nie dać się nabrać na podróbki.

Czym jest i co oznacza dla osób na diecie bez glutenu „przekreślony kłos”?

Znak „Crossed Grain Symbol” (CGS) jest zarejestrowanym znakiem towarowym należącym do AOECS – Association of European Coeliac Societies. To organizacja parasolowa zrzeszająca stowarzyszenia osób z celiakią z ponad 30 krajów Europy.  Jej celem jest nie tylko edukacja, ale przede wszystkim ustalenie jednolitych standardów bezpieczeństwa żywności bezglutenowej.

Symbol ten został stworzony po to, by:

• ułatwić rozpoznawanie bezpiecznych produktów dla osób z celiakią,
• wprowadzić jeden wspólny system kontroli i oznaczeń w całej Europie,
• przeciwdziałać nieuczciwym praktykom producentów, którzy używali określeń „gluten free” bez rzetelnych badań i audytów.

Znak „przekreślonego kłosa” jest rozpoznawalny w całej Europie i uznawany przez Europejską Federację Stowarzyszeń Celiakii (AOECS) jako jedyny oficjalny certyfikat produktów bezglutenowych.

Co daje obecność symbolu na opakowaniu?

Obecność „przekreślonego kłosa” na etykiecie to nie tylko deklaracja producenta. To potwierdzenie przejścia wieloetapowego procesu certyfikacji, który obejmuje:

1. Audyt zakładu produkcyjnego – ocena linii technologicznych, kontroli czystości, procedur unikania zanieczyszczeń glutenem.
2. Analizę laboratoryjną produktów – każdy produkt musi spełniać normę zawartości glutenu < 20 ppm (czyli < 20 mg glutenu na 1 kg produktu).
3. Cykliczne kontrole i ponowne badania – co najmniej raz w roku produkt jest ponownie sprawdzany, a certyfikat aktualizowany.
4. Zgłoszenie i nadanie numeru licencji – każdy certyfikowany produkt otrzymuje indywidualny numer (np. PL-XXX-XXX), widoczny w bazie danych AOECS.

Dzięki temu konsument ma pewność, że produkt jest nie tylko deklaratywnie bezglutenowy, ale faktycznie przebadany i monitorowany.

Poznaj produkty które mogą udawać bezglutenowe

Kto odpowiada za certyfikację w Polsce?

W Polsce prawo do nadawania i nadzorowania znaku „przekreślonego kłosa” posiada wyłącznie: Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej – członek AOECS.

To właśnie ta organizacja:

• przeprowadza audyty krajowych producentów,
• przesyła wyniki do centrali AOECS,
• nadzoruje zgodność użycia znaku na opakowaniach,
• prowadzi publiczny rejestr certyfikowanych produktów dostępny online: celiakia.pl/lista-produktow-z-licencja.

Każdy produkt znajdujący się na tej liście został oficjalnie przebadany i licencjonowany, co oznacza, że może być bezpiecznie spożywany przez osoby z celiakią.

Dlaczego ‘przekreślony kłos’ jest ważniejszy niż samo oznaczenie „bez glutenu”?

Na półkach sklepów znajdziesz setki produktów z napisem „gluten free” lub „bez glutenu”. Jednak tylko część z nich przeszła niezależną, zewnętrzną weryfikację.  Oznaczenie słowne „bez glutenu” jest deklaracją producenta – może być prawdziwe, ale nie jest objęte audytem. Tymczasem certyfikat z symbolem „przekreślonego kłosa” to:

• audyt potwierdzony przez organizację pacjentów i niezależne laboratoria,
• stały nadzór nad każdą partią produkcyjną,
• spójność standardu w całej Europie – produkt z Hiszpanii, Włoch czy Polski oznaczony tym samym symbolem spełnia identyczne kryteria bezpieczeństwa.

Dla osób z celiakią to różnica pomiędzy „deklaracją bezpieczeństwa” a realną gwarancją bezpieczeństwa.

Jak rozpoznać prawdziwy znak ‘przekreślonego kłosa’ w sklepie?

Dla większości osób na diecie bezglutenowej ten symbol to codzienny drogowskaz – sygnał, że produkt można bezpiecznie włożyć do koszyka. Ale na półkach coraz częściej widać podobne znaczki, które tylko udają certyfikat. Dlatego warto wiedzieć, jak wygląda oryginalny „przekreślony kłos” i co go odróżnia od amatorskich imitacji.

1. Oryginalny symbol – jak wygląda?

Oficjalny znak towarowy „Crossed Grain Symbol” (CGS) jest zarejestrowany przez AOECS (Association of European Coeliac Societies). Występuje w kilku wersjach kolorystycznych, ale zawsze ma identyczny układ graficzny.

Cechy prawdziwego znaku:

1. Kształt: okrąg z wyraźnym obrysem.
2. Kłos: pojedynczy kłos zboża, przekreślony ukośnie – z prawej góry w lewo w dół (ten kierunek jest obowiązkowy!).
3. Przekreślenie: jedna, prosta linia o stałej grubości; nie przecina całego koła.
4. Kolorystyka:
   
   • wersja podstawowa: czarna lub biała na kontrastowym tle,
   • dopuszczalne tła: żółte, pomarańczowe, niebieskie lub jednolite kolory zgodne z wytycznymi AOECS,
   • brak gradientów i cieni.
     
5. Symbol rejestracji: litera ® (registered trademark) zawsze w prawym górnym rogu lub przy krawędzi znaku.
6. Numer licencji (opcjonalny): często umieszczony pod logo, np. PL-021-001, DE-006-134, IT-078-055 – identyfikuje kraj i produkt.
   

2. Jak rozpoznać fałszywy lub nieautoryzowany znak?

Na rynku pojawiają się liczne grafiki, które tylko przypominają certyfikat, ale nie mają żadnego potwierdzenia w systemie AOECS.
Niektóre są stosowane nieświadomie, inne – celowo, by budzić skojarzenia z oryginałem.

Najczęstsze błędne oznaczenia:

• Kłos przekreślony w odwrotnym kierunku (z lewej do prawej).
• Kłos bez okrągłej ramki lub w samej „pieczęci” w stylu „eko”.
• Brak znaku ® obok grafiki.
• Inny kolor linii lub wypełnienia (np. zielony, czerwony, złoty – AOECS ich nie dopuszcza).
• Dodatkowe napisy w środku symbolu („gluten free”, „bez glutenu”, „G-free”) – oryginalny znak ich nie zawiera.
• Stylizowane grafiki zboża (np. trzy kłosy, ziarna, liście) zamiast jednego klasycznego.
• Zmiana proporcji lub kształtu – np. elipsa zamiast koła.
  

W skrócie: jeśli symbol wygląda „ładniej niż zwykle” – często jest fałszywy.  Prawdziwe logo AOECS jest proste, czyste i surowe w formie.

3. Jak rozpoznać autentyczny znak w różnych krajach?

System „Przekreślonego Kłosa” działa w całej Europie i ma zunifikowaną formę graficzną, ale lokalne oznaczenia licencji różnią się kodem kraju.

Przykłady:

Kraj	Kto nadaje certyfikat	Przykład numeru licencji	Gdzie sprawdzić
Polska	Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej	PL-123-045	celiakia.pl/lista-produktow-z-licencja
Niemcy	Deutsche Zöliakie-Gesellschaft (DZG)	DE-006-134	aoecs.org/licensed-products
Włochy	Associazione Italiana Celiachia (AIC)	IT-078-055	aoecs.org/licensed-products
Hiszpania	Federación de Asociaciones de Celíacos de España (FACE)	ES-092-022	faceceliaquia.org

podpis: Jeśli produkt pochodzi z zagranicy, numer licencji AOECS jest zawsze pierwszym tropem — to on potwierdza, że dany produkt należy do systemu certyfikacji.

4. Jak zweryfikować autentyczność produktu?

Nie musisz pisać do producenta ani zgadywać. Każdy może samodzielnie sprawdzić, czy produkt ma ważną licencję:

W Polsce:

Oficjalna baza licencjonowanych produktów: https://celiakia.pl/przekreslony-klos/wykaz-certyfikowanych-produktow-bezglutenowych/.   Znajdziesz tam:

• pełną nazwę producenta,
• listę certyfikowanych produktów,
• numer licencji i datę ważności.

W Europie:

Europejska baza AOECS: https://www.aoecs.org/working-with-food/licensed-products/.  Pozwala wyszukać produkt po nazwie lub numerze licencji.

Jeśli produktu nie ma w żadnej bazie, to znaczy, że:

• nigdy nie był certyfikowany,
• lub licencja straciła ważność.

W obu przypadkach symbol na opakowaniu nie daje gwarancji bezpieczeństwa.

5. Co zrobić, jeśli podejrzewasz nadużycie?

Jeśli widzisz produkt z symbolem przypominającym „przekreślony kłos”, który:

• nie ma znaku ®,
• różni się graficznie,
• albo nie znajduje się w oficjalnej bazie,

 — warto zgłosić to do Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej. Kontakt: biuro@celiakia.pl. Organizacja przekazuje zgłoszenia do AOECS, które może nakazać producentowi usunięcie nielegalnego znaku.

W świecie, w którym coraz więcej producentów sięga po modne hasła „bez glutenu”, symbol „Przekreślonego Kłosa” pozostaje czymś znacznie więcej niż tylko grafiką na opakowaniu. To jedyny międzynarodowy certyfikat bezpieczeństwa żywności bezglutenowej, który stoi na straży zaufania i zdrowia osób z celiakią. To oznacza, że „przekreślony kłos” to nie marketing, ale system weryfikacji, który działa w Twoim imieniu.  Uczy nas też, że odpowiedzialne zakupy bezglutenowe nie polegają na ślepym zaufaniu napisom, ale na znajomości symboli, które faktycznie coś znaczą.

Jeśli więc chcesz mieć pewność, że produkt jest bezpieczny, zapamiętaj jedno: prawdziwy „Przekreślony Kłos” ma znak ® i widnieje w oficjalnej bazie AOECS lub Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią.